 Chăm mai vàng cho ngày Tết Trồng mai vàng là một nghề có khả năng làm giàu do đời sống của người dân ngày càng nâng cao, nhu cầu trang trí mai ngày càng lớn. Hoa mai là loại hoa lừng danh ở nước ta, thường nở hoa trong dịp Tết như là một biểu hiện rực rỡ đón chào năm mới. Ở nước ta cũng có giống hoa mai lai có màu trắng gọi là bạch mai, là loài rất hiếm và không sản sinh ra hạt. Hoa mai nở vào cuối đông, đầu xuân - thời điểm có khí hậu hơi lạnh vào chiều tối và sáng sớm. Trồng mai vàng là một nghề có khả năng làm giàu do đời sống của người dân ngày càng nâng cao, nhu cầu trang trí mai ngày càng lớn. Nhờ đó, nhiều nhà vườn trở thành triệu phú, tỷ phú nhờ trồng mai ở khắp các địa phương của miền Nam nước ta. Ngoài mặt kinh tế, có tài liệu còn cho rằng vỏ cây mai còn dùng để trị viêm họng. Là cây có nguồn gốc hoang dã nên mai vàng dễ trồng, dễ thích nghi với nhiều loại đất từ đất tốt như đất đỏ bazan, đất có nhiều phù sa cho đến đất kém dinh dưỡng. Cây mai có khả năng chịu hạn khá và chịu ngập trong điều kiện mưa nhiều nhưng không ngập úng kéo dài làm rễ thối và cây chết. Do đó, để cây mai phát triển, cần trồng trên đất được thoát nước tốt và có chế độ chăm sóc, bón phân thích hợp cho mai ra nhiều hoa đẹp. Mai được trồng bằng nhiều cách theo phương pháp hữu tính hoặc vô tính. Phương pháp hữu tính là trồng bằng cây con được chọn lựa từ những cây mẹ tốt (có nhiều cành, cánh mọc đều, bông to) để gieo hạt. Cách này phải mất nhiều năm mới cho hoa trang trí hoặc kinh doanh được. Còn phương pháp vô tính là chiết cành, ghép cành hoặc giâm cành sẽ cho mai kinh doanh nhanh hơn. Cũng có thể bứng những cây lớn vào mùa mưa để trồng vào chậu hoặc trồng trên đất. Đối với cây lớn bứng lên trồng lại thì cần chế độ chăm sóc và bón phân, tưới nước giai đoạn đầu cẩn thận để bảo đảm cây sống tốt. Trước khi trồng mai, nên đào hố và bón phân lót với lượng phân hữu cơ các loại khoảng 5kg + 0,1kg urê + 0,3kg super lân cho mỗi hố trồng. Tất cả loại phân này trộn đều dưới đáy hố rồi lấp một lớp đất lên phía trên, sau đó đặt cây mai trồng, lấp đất ém chặt gốc và tưới nước ẩm. Việc bón phân tiến hành tiếp tục khoảng 1 – 2 tháng một lần, tùy loại đất và phát triển của cây, kết hợp chăm sóc và tưới nước thường xuyên cho mai. Trường hợp trồng trong chậu, dùng lượng đất vừa phải cho từng chậu. Trộn lượng phân hữu cơ và vô cơ nói trên cho vào chậu và khoét lỗ ở giữa rồi đặt cây trồng. Thông thường cây mai trồng ngoài đất ít tạo tán. Nhưng trồng trong chậu thì có thể tạo dáng, uốn cành cho cây đẹp, gọn theo nghệ thuật cây kiểng ngày Tết. Uốn sửa cành cho mai I. Các Trường Hợp Những cây Mai có thân gốc đã lớn bằng chiếc đũa con hay như điếu thuốc lá thì nên tạo dáng cho chúng vào thời điểm nào,vào mùa nào cũng được,nhất là trong giai đoạn trời đang nắng. 1-Trường hợp cây Mai đã sinh ra nhiều tược thì chọn cái nào ở cách bộ rễ từ 6-8cm, tối đa là 10cm để làm tầng cành thứ nhất. 2- Trường hợp cây có tược ở hơi cao,thì có thể đè bẹp thân gốc nằm sát với rễ để uốn thành cung bán nguyệt,cho tược hạ thấp xuống. 3-Trường hợp cây không có tược(suông đuột) thì cứ uốn rồi hãy ghép bổ sung sau. Lưu ý: trong 3 trường hợp này phải moi đất chung quanh gốc để thăm dò bộ rễ nằm sâu hay cạn mà phán quyết tầng cành thứ nhất cho vừa tầm. II. Thao Tác Uốn Sửa 1-Sử dụng tược sẳn có mà phân đoạn từng tầng cành sao cho tương đối đều đặn.Mỗi đoạn thân dài tối đa 20cm,tối thiểu 16cm,trung bình 18cm là đẹp. 2- Những tược định sử dụng cần phải bảo vệ cho trọn vẹn,còn các tược khác không cần đến thì cắt bỏ cho gọn. 3- Dùng lạt(tre non)buộc hết các tược đã chọn,luồn lạt chéo qua nách theo dạng con số 8 nhiều lượt,xoắn nối thật chặt,đề phòng lúc tỳ uốn có thể gãy.Sau đó lấy cọc cắm sát gốc và lạt buộc cổ gốc với cọc lại,để giữ lấy bộ rễ thăng bằng không bị xô đẩy. 4- Tiếp theo là nắn uốn cái gốc nghiêng thuận chiều với cái tược để ra phía vành chậu từ 35-45°.Tay giữ,tay kia cầm cọc chính thứ nhất(loại cọc dài)tỳ vào điểm xuất phát của tầng cành dưới,đồng thời dùng lạt buộc cố định rồi tiếp tục nắng uốn từ từ,thân Mai sẽ mềm dần gập tạo thành góc tù ngay tại vị trí của cái tược.Cứ thế mà lần lượt cắm hai cọc chính nữa,kể cả là ba cọc ở ba điểm tam giác đều trên mặt chậu.Buộc chụm 3 đầu cọc ấy lại sẽ vửng chắc thêm để uốn và tựa các góc vào với cọc sao cho những tầng cành theo 3 hướng,gọi là Nhân,Thiên,Địa.Cố gắng xoay thân cây cho nó chuyển ra ngoài thuận chiều.Nếu cứng thì dùng dây kim loại quấn theo thân mà xoay.Uốn sửa đến đâu,buộc lạt cố định theo thân đến đó,từ gốc lên ngọn. Lưu ý : Nếu dùng dây kim loại thì sau ba tháng phải tháo gỡ,chớ để lâu sẽ có lằn xấu khó coi. 5- Làm cho cây lùn thấp (đầu tượng đuôi tý),tạo dưỡng cây Mai đủ 3 tầng cành,cắt bỏ bớt phần thân quá cao. Trước tiên chọn cái tược nào hợp lý,khỏe để thay thế cho ngọn chủ.Cái tược ấy phải vào khoảng giữa 1/3;1/2 so với chiều dài đã phân từng đoạn cho các tầng cành.Lúc cắt bỏ thân trên phải chừa thêm 15mm để có cái thế mà buộc lạt ép cái tược xuôi theo cùng chiều,đến khi nó cứng cõi rồi thì gọt xóa. 6- Làm cho cành Mai phát triển nhiều nhánh con,cháu,chắt…như vậy mới có nhiều hoa rực rỡ. Ngay từ khi cây Mai còn đang tơ,tức là mới uốn sửa lần đầu tiên,thấy cành nào đủ lớn rồi thì cắt bỏ bớt phần đọt,để lại một đoạn ngắn có 2 mắt lá hoặc 2 nút lá rụng cũng được,ở vào khoảng từ nách thân mẹ trở ra từ 5-6cm.cắt cách mắt lá 5mm.cắt từ dưới lên ngọn theo dạng hình chóp nón. Vài ba tuần sau,mỗi cành mọc cho hai nhánh,cứ thế lại cắt tiếp 2 nhánh đó,chừng nào cảm thấy vừa ý rồi thì để cho cành nhánh của nó kịp trổ hoa đón Tết. Chăm sóc mai sau tết Việc chăm sóc mai sau Tết chia là 3 loại cây: Cây trồng chậu chưng trong nhà, cây trồng chậu chưng ngoài sân và cây trồng đất. Với cây trồng chậu chưng trong nhà: Mai chưng trong mấy ngày Tết thường từ 28 đến mồng 6 Tết, cây không được tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng mặt trời nên hiện tượng quang hợp không thực hiện bao nhiêu, lá phát triển mới thường có màu xanh nhợt nhạt, mỏng, cành phát triển dài và yếu. Chủ nhà nhiều khi không tưới một ít nước mỗi ngày mà có khi đổ cả bia, nước ngọt vào gốc mai. Chưa kể đến việc dùng thuốc kích thích ra hoa, giữ hoa không rụng làm xáo trộn sinh lý của cây. Cây mai dồn nhựa ra để nuôi hoa đẹp, lại phải thiếu điều kiện sống trong một tuần lễ nên nhiều cây bị kiệt sức rất nhiều, nếu không chăm sóc tốt thì năm sau mai sẽ không còn hoa nữa. Mai được đem ra ngoài càng sớm càng tốt, phải đặt cây nơi có bóng râm để lá không bị cháy khi tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng mặt trời. Lặt bỏ tất cả các hoa dù nở hay chưa nở (cả nụ còn lại) để cây không mất dinh dưỡng nuôi đài hoa tạo hạt, một số lá tạo trong lúc nở hoa dù xấu cũng để nguyên như vậy khoảng hơn một tuần cho cây hồi phục. Với cây mai chưng ngoài sân hoặc cây mai trồng đất: Những cây này không bị mất sức nhiều nên ta không cần hồi sức cho mai như mai chưng trong nhà, nhưng sau khi chưng Tết xong ta phải lặt bỏ các hoa dù đã nở hay chưa nở, vì mai quen nắng nên cây trồng chậu chưng ngoài nắng không cần phải đem vào mát. Các biện pháp: Tỉa cành cây: Tỉa cành cây mai chậm nhất cho đến 20 âm lịch (trước ngày 15 thì tốt hơn).Tuỳ theo hình dạng của cây ta có cách tỉa thích hợp nhưng thông thường các cây mai tỉa theo dáng cây thông (trên ngắn- dưới dài để cây có hình nón), bình thường các cành được cắt tỉa đi một phần ba. Dùng khoảng 4g urê (1 muỗng cafe nhỏ) pha với 10 lít nước tưới gốc cây và phun lên cả cây. Nếu thấy cây hồi sức lại (lá xanh hơn, tược non phát triển) thì không cần phải phun thuốc kích thích chồi lá nữa. Trường hợp cây có vấn đề thì mới sử dụng thuốc kích thích phun với liều lượng ít hơn liều lược được hướng dẫn. Nếu cành không phát triển nhiều có thể dùng một gói GA3 (1g) pha từ 30-40 lít nước phun đều lên cây và tưới gốc. Khi cây lợi sức thì đưa từ từ ra nắng để cây quen dần, nó sẽ phát triển chồi, lá rất nhanh. Chú ý rằng đây là giai đoạn bọ trĩ và nấm hồng hoạt động (lá non, trời nắng nóng) nên pha chung hai loại thuốc có hoạt chất Hexaconazole (Anvil) Fipronil (Regent) phun lần đầu khi tỉa cành khoảng 10 ngày, phun lần thứ hai khi cây vừ nhú tước và lần sau khi lá vừa già. Nếu năm bình thường thì việc tỉa tán cho mai nên thực hiện vào khoảng từ ngày 10 đến 20/, nếu năm nhuận thì tỉa tán muộn hơn. Các bạn chú ý việc tỉa tán rất quan trọng vì nó sẽ tạo lại sáng, tán lá cho cây. Khi cành bị cắt đi tược non sẽ phát triển thành cành mới và mang theo cả chồi trên nách lá, chồi này có thể biến thành tược hoặc nụ (phụ thuộc vào quang kỳ, phân bón, nhiệt độ và một số yếu tố khác). Những cây không tỉa cành chắc chắn sẽ không cho hoa nhiều bằng các cây tỉa cành ngay từ đầu năm và thường dễ bị nấm bệnh. Trong việc tỉa cành các bạn chú ý rằng, cành tỉa càng gần thân thì tược phát triển càng mạnh Vệ sinh cây: Tỉa cành cho cây xong, việc vệ sinh cho cây thực hiện rất dễ, có thể dùng vòi nước mạnh phun cho tróc bớt rong rêu nấm mốc trên cây nếu ít. Với cây có rong rêu nấm móc nhiều hơn có thể dùng Ure pha thật đặc phun vào nơi có nấm mốc (dùng nhưa cột dưới che dưới gốc không để Urê chảy xuống gốc) chừng 10 phút, sau đó dùng bàn chải chà thật mạnh cây sẽ tróc hết (nếu có máy rửa xe chỉnh áp lực thấp phun thì sạch nhất, cả những nơi như nách cành, khe kín). Việc thay đất cho cây: Theo kinh nghiệm của các nhà vườn thì việc thay đất cho cây trong điều kiện cây bị yếu khi vừa cho hoa, kế đến trời miền nam thường nóng sau Tết nên việc thay đất không có lợi, có khi nắng nhiều mà bộ rễ bị tổn thương cây không hấp thụ đủ nước và muối khoáng nên có thể yếu đi hoặc nặng hơn có thể chết. Vì thế họ thường bón một ít phân cho cây để cây phát triển bộ rễ . Phân bón cây lúc trời nắng nóng cần thiết phải có đạm và kali, có thể dùng NPK ( 20-16-8 ) nhưng tốt nhất là phân hữu cơ như phân cá + phân bánh dầu ngâm + một ít kali (KCl). Cây bình thường, không sâu bệnh thì trong tháng 2 và đầu tháng 3 âm lịch cây sẽ có bộ lá phát triển hoàn chỉnh. Việc thay chậu, thay đất mỗi năm không cần thiết lắm, nếu bộ rễ chưa phát triển quá nhiều trong chậu thì không cần thay đất, việc thay đất chỉ nên thực hiện sớm nhất là hai năm hoặc ba năm. Còn thay chậu chỉ nên làm khi chậu quá nhỏ so với bộ rễ của cây (thường thì đường kính chậu không quá một phần ba tán lá). Xin nhắc lại là bọ trĩ phá rất dữ trong mùa nắng nóng, nếu để cây bị phá nhiều, lá không quang hợp tốt thì năng suất hoa sẽ không cao. Cuối tháng 3, đầu tháng 4 âm lịch miền nam bắt đầu có cơn mưa vào mùa. Nếu cần thay đất thì việc thay đất cho cây vào gần cuối tháng 3 hay đầu tháng 4 âm lịch là hợp lý. Cây trồng trong chậu nếu chất trồng chủ yếu bằng tro, xơ dừa thì mang cây ra khỏi chậu dễ dàng nếu rễ đã phát triển đầy chậu. Dùng dao thật bén gọt bỏ phần rễ già (có màu vàng sậm, khô), dùng bay nhỏ hoặc cây nhọn cạy bỏ bớt đi một phần đất trồng lâu năm. Trước khi đưa mai vào chậu trở lại cần kiểm tra lại các lổ thoát nước, dưới đáy chậu cần lót miếng mảnh vỡ của chậu cho dễ thoát nước, trên đó là lớp cát to, một lớp phân hữu cơ, phủ lên trên một lớp chất trồng rồi mới đặt lại cây vào (không để rễ tiếp xúc trực tiếp với phân ít nhất vài tháng ), bổ sung cho đủ chất trồng, ém chặt cho cây cứng gốc. Cần chú ý là lớp phân hữu cơ và phân tro sẽ phân huỷ một thời gian cây sẽ bị lún xuống, vì thế nên đặt cây có gốc cao hơn mặt chậu để khi ổn định ta có vị trí cây như ý. Nếu mai có chất trồng chủ yếu là đất thịt thì việc thay đất khó hơn, các bạn phải dùng bay moi quanh góc sát chậu hơn nửa vòng rồi lắc mạnh, mai sẽ tách khỏi chậu và có thể mang ra cắt bớt rễ, thay đất cho cây. Thông thường, nếu cây lớn trồng trong chậu nhỏ và nhất là trồng bằng tro trấu-xơ dừa thì mỗi năm phải thay đất 1 lần (khi thấy rễ mai bám đầy cả thành chậu). Trường hợp trồng bằng đất thịt rễ chưa bám nhiều có thể hai năm hoặc 3 năm thay cũng được (xem sự phát triển của cây). Tuyệt đối không bón phân khi vừa thay đất vì bộ rễ không thể hấp thụ được phân, thậm chí phân có thể làm hỏng bộ rễ. Với số phân bón lót hoặc phun phân bón lá vô cơ một ít cũng đủ cho mai phát triển trong đầu mùa mưa, cộng với những cơn mưa đầu mùa, khí trời mát hẳn, sấm sét tổng hợp chất đạm tự nhiên trong không khí và đất làm cây phát triển mạnh hơn. Công việc chăm sóc mai sau Tết coi như hoàn chỉnh. Làm các việc trên các bạn đã chuẩn bị thật tốt cho cây mai để nó tích luỹ chất dinh dưỡng trong mùa mưa, tạo nụ hoa để cho những hoa thật đẹp vào Tết tới. Quy trình chăm sóc mai vàng Mai thuộc loại kiểng hoa nhưng nó cũng có thể tạo thành kiểng dáng, kiểng thế hoặc bonsai đều rất đẹp, ít có loại cây nào được như thế, trồng mai người ta thường để ý đến hoa nhiều hơn. Để có cây mai đẹp chưng trong các ngày đầu Xuân ngoài việc chăm sóc, tạo dáng thế thích hợp thì việc chăm sóc để chuẩn bị cho hoa nở vàng trong các ngày Tết là việc phải làm cả năm mới quyết định. Mai cũng như các loại cây khác, nó phát triển phụ thuộc rất nhiều vào thời tiết mà thời tiết lại phụ thuộc phần lớn vào chu kỳ trái đất quanh quanh mặt trời, nói cách khác chăm sóc mai phải dựa vào dương lịch (dl) mới chính xác nhưng Tết Nguyên Đán lại căn cứ vào âm lịch (âl). Chúng ta để ý xem nếu mai trổ rộ nhằm vào tiết lập xuân thì hoa trổ nhiều và đẹp tươi hơn nở các thời điểm khác. Việc nầy rất khó cho người chăm sóc mai (ncsm) nhất là gặp năm nhuần như năm nay thì tiết lập xuân rơi vào ngày 4 tháng 2 dl mà Tết lại là ngày 14 tháng 2 dl. Như vậy năm nay để điều khiển hoa nở ncsm phải có biện pháp điều chỉnh phân bón, nước tưới,bộ lá hợp lý mới đạt kết quả cao được (không nói đến yếu tố thời tiết bất thường). Quan sát công việc của nhà vườn, ta thấy họ làm theo một quy trình nhất định (do thói quen họ không gọi là quy trình) tháng nào làm việc gì đều như có lịch cả. Trong bài nầy tôi đề nghị một quy trình chăm sóc mai cho cả năm để các bạn tham khảo và khi thực hiện thì tự điều chỉnh cho hợp hoàn cảnh địa lý nơi ở của mình. Tôi tạm chia công việc làm 6 giai đoạn, mỗi giai đoạn có 2 tháng âm lịch. Chủ yếu công việc trình bày ở đây trên cây mai trồng trong chậu - Công việc tháng giêng và tháng hai (giai đoạn hồi sức): Mai được chưng trong nhà nhiều ngày bị thiếu ánh sáng, lá có màu xanh lợt, có khi người chưng quên không tưới nước lại đổ bia, nước ngọt vào gốc, vì vậy mai bị mất sức (nếu không gọi là kiệt sức) rất nhiều nhất là sau giai đoạn cây phô hết nội lực của mình ra khi trổ hoa, nên việc đầu tiên của là phải “hồi sức” cho mai bằng cách: - Đưa chậu mai ra ngoài sân nới có bóng mát và thoáng (để cây dưới nắng sẽ bị cháy lá). - Sau những ngày Tết hoa vẫn chưa tàn hết hoặc còn một số nụ chưa nở dùng kéo cắt tất cả hoa trên cây, kể cả hoa đã nở và hoa chưa nở để nhựa tập trung nuôi cây thay vì nuôi đài hoa tạo hạt. - Pha phân Urê thật loãng (1 muỗng caphê nhỏ pha với ít nhất 8 lít nước) tưới trên cây từ ngọn xuống đất cho ướt cả cây, hoặc có thể dùng thuốc kích thích chồ, lá phun đều trên cây. Công việc nầy chỉ thực hiện vào buổi chiều trời thật mát. Mỗi tuần tưới một lần Chưa vội xả tàn lúc nầy. - Từ rằm tháng giêng trở đi nếu cây sung lại ta có thể xả bớt 1/3 tàn , nhất là những cành bị nấm, sâu bệnh mọc chéo phải cắt đi hết. Chú ý không nên cắt một lúc hết lá trên cây làm cho sự hô hấp và quang hợp bị gian đoạn cây lại bị mất sức lần nữa. Các bạn chú ý là các cành phía trên thường non hơn các cành bên dưới lại nhận được ánh sáng (quang hợp) nhiều hơn nên cành phía trên phát triển mạnh hơn cành bên dưới, vì thế khi tỉa cành thì những cành bên dưới không nên cắt ngắn quá , vì như thế cành bên dưới chưa phát triển bao nhiêu thì bị cành phía trên che hết rồi . Nguyên tắc tỉa cành chung là “dưới dài-trên ngắn” Công việc tỉa thêm cành ta có thể ngấm nghía rồi thực hiện từ từ trong tháng giêng cũng được. -Trong đầu tháng hai nếu cây trồng trong chậu có rễ ra bít hết chậu thì phải thay đất mới cho cây , nếu mai trồng bằng hổn hợp xơ dừa, tro trấu thì các bạn có thể đưa mai ra khỏi chậu, dùng dao bén gọt bớt các rễ già xung quanh chậu (rễ già có màu nâu sậm và hơi khô) , sau đó đưa cây lại vào chậu và bổ sung chất trồng hổn hợp. Nếu mai trồng bằng đất thịt thì dùng cái bay nhỏ moi xung quanh chậu sâu xuống phía dưới chậu, chặt bớt rễ già quanh chậu bỏ bớt đất và rễ đi, đưa đất thịt (trộn thêm xơ dừa) vào thay phần đất cũ. Chú ý là không nên bón phân lúc nầy vì rễ bị chặt mất nên khả năng hấp thụ kém, chất dinh dưỡng sẽ theo nước tưới ra ngoài.Muốn vô phân ít nhất phải nữa tháng nữa mới thực hiện. Trong trường hợp cây chưa cần phải thay đất, ta có thể bón phân cho cây lúc nầy. Trong giai đoạn nầy vì trời miền Nam nắng nhiều nên phải chú ý tưới nước ít nhất mỗi ngày 2 lần cho chậu trồng bằng chất trồng hổn hợp và một lần cho chậu trồng bằng đất thịt. Quan sát trên mặt chậu thấy đất khô mới tưới và cũng đặc biệt chú ý đây là giai đoạn bọ trĩ hoạt động nên phun thuốc ngừa hoặc quan sát thường ngày nếu thấy có hiện tượng bọ trĩ tấn công phải phun thuốc ngay. - Công việc tháng ba và tháng tư (giai đoạn ổn định) Ta biết ở miền Nam trời sẽ có những cơn mưa vào cuối tháng ba (âl), từ sau những cơn mưa đầu mùa, mai bắt đầu phát triển mạnh. Để chuẩn bị đủ dinh dưỡng cho mai phát triển thì ngay từ đầu tháng ba ta nên bón phân cho mai nhất là phân hữu cơ như bánh dầu, Dynamix Lifter, hoặc phân chuồng để có đủ thời gian cho phân giải phóng chất đạm cung cấp cho cây. Nếu bón phân vô cơ thì chậm hơn khoảng sau 20 tháng 3 cũng được. Khi những cơn mưa đầu mùa làm mát dịu không khí nếu mưa kèm theo nhiều sấm sét (sấm sét tổng hợp chất đạm cho đất) thì mai bung tược rất nhanh, rễ non cũng phát triển mạnh. Cây cần lượng dinh dưỡng lớn, nếu có đủ chất thì chồi non sẽ vượt nhanh làm nền cho chồi hoa phát triển trong những tháng sau. Từ sau những cơn mưa cuối tháng ba sang tháng tư thì nhiệt độ trong không khí dao động có biên độ lớn, lúc thì mát, lúc oi bức. Giai đoạn nầy nấm hồng phát triển mạnh, cần thiết phải cắt tỉa bớt những cành có dấu hiệu bệnh, tạo thông thoáng cho cây, phun thuốc ngừa hoặc trị bệnh cho cây. - Công việc tháng năm và tháng sáu (giai đọan tích luỹ): Tháng 5 và tháng 6 là giai đoạn cây tích luỹ chất dinh dưỡng nên phát triển rất mạnh. Đây là giai đoạn ổn định dáng thế cho cây. Tược non phát triển mạnh ncsm phải uốn nắn để tạo dáng cho mai hoặc bấm đọt để tạo tán cây theo ý muốn. Đây là giai đoạn tạo dáng tốt nhất cho cây, không nên để cành ra dài mới cắt làm mai bị mất sức, cành nào không muốn phát triển phải bấm đọt ngay để chất dinh dưỡng tập trung nuôi chồi khác. Nếu không là năm nhuần thì trong tháng 6 ta tạo dáng lần cuối cùng (năm nhuận có thể thực hiện trong tháng 7). Để chồi nách thành nụ hoa ta giảm hẳn phân đạm (chỉ dùng một lượng nhỏ để giữ cân đối dinh dưỡng cho cây), tốt nhất là không sử dụng phân vô cơ nữa. Để hình thành nụ tốt cần tăng lượng lân lên bằng cách bón phân hữu cơ (nếu dùng phân Dynamix lifter càng tốt) và trộn chung với phân lân vi sinh, nếu trồng trong chậu không sử dụng nhiều quá và phía trên phân vi sinh phải có một lớp đất mỏng để phân lân vi sinh phát huy tác dụng (trường hợp mai trồng ngoài đất thì sử dụng lượng cao hơn) Chú ý rằng đây là giai đoạn mưa tăng dần về lượng, thường xuyên kiểm tra nấm bệnh cho cây, tốt nhất nên phun thuốc ngừa nấm bệnh để phòng các bệnh cháy lá, rỉ sắt, thán thư, nấm hồng …bọ trĩ cũng còn phá hoại cây trong giai đoạn nầy (đã giảm nhiều so với các tháng trước) cũng cần để ý để phòng trị chúng. Một số nụ hoa cũng hình thành từ tháng 6 âl. Nếu cây phát triển không cứng cáp lắm cần bổ sung thêm phân kali. - Công việc tháng bảy và tháng tám (giai đoạn phát triển nụ hoa): Đây là giai đoạn phát triển nụ hoa của mai lại nhầm vào giai đoạn trời mưa dầm, lúc nào thân cây và lá cây cũng bị ướt nên nấm mốc, rêu dễ phát triển, đất trong chậu cũng ẩm ướt phải thường xuyên kiểm tra xem chậu có bị đọng nước không? Nếu thấy đất trong chậu thoát nước chậm hoặc đọng nước phải kiểm tra và thông lỗ thoát nước cho chậu. Phải cố gắng giữ bộ lá cho cây để việc quang hợp được thuận lợi, nụ hoa phát triển hoàn chỉnh hơn. trường hợp để sâu rầy hoặc nấm lá phá hoại một phần lá bị rụng đi và cây có thể trổ hoa khi trời giảm mưa. Chú ý từ tháng 7 trở đi (cao điểm tháng 8) nhện đỏ bắt đầu phát triển, đây là loại côn trùng tấn công phía trên lá từ bánh tẻ đến là già, lớp biểu bì mặt trên lá bị hư gây khó khăn cho việc quang hợp của cây. Kể từ rằm tháng 7 trở đi việc bấm đọt, tỉa cành đều phải ngưng hẳn. Chú ý kiểm tra thường xuyên vườn nếu thấy có hiện tượng sâu bệnh phải phun thuốc phòng trị ngay. Nếu không cần thiết thì không nên thay chậu trong những tháng mưa dầm. Kiểm tra chậu thường xuyên xem có bị bít lỗ làm nước đọng hay không nếu nước thoát chậm phải thông ngay lỗ thóat nước, nếu để nước đọng lâu một phần lông hút bị hư ngăn cản việc hấp thu nguồn dinh dưỡng của cây. - Công việc tháng chín và tháng mười (giai đoạn hình thành): Trong giai đoạn nầy vẫn cón mưa dầm vào đầu tháng 9 sau đó giảm dần đến cuối tháng 10 thì giảm hẳn, nụ hoa đã hình thành và sẳn sàng bung ra khi đủ điều kiện, vì vậy ncsm phải biết điều chỉnh bộ lá cho cây, tay nghề hơn thua nhau là ở giai đoạn nầy, nếu để mai ít lá quá thì có khả năng sẽ nở khi mưa giảm hẳn, để mai nhiều lá quá thì nụ hoa không phát triển tốt được và có lúc mai lại bung cành non nữa. Vì vậy việc điều chỉnh bộ lá cho mai rất cần thiết (phải dựa vào kinh nghiệm từng vùng). Nguyên tắc chung là không sử dụng phân có hàm lượng đạm cao trong giai đoạn nầy nhưng nếu bộ lá quá ít lại già quá thì phải dùng phân bón lá loại 20-20-10 phun để tạo thêm lá non kềm giữ sự phát triển nụ thành hoa. Trường hợp cây còn bộ lá xanh rợp phải biết xiết nước để một ít lá mai vàng và rụng đi giảm bớt bộ lá để nhựa nuôi chồi hoa. Việc nầy rất nguy hiểm nếu ta đánh giá không đúng làm lá rụng quá nhiều làm mai bung nếu không kinh nghiệm và không có thời gian theo dõi khi xiết nước thì không nên làm. Trường hợp mưa giảm, trời nắng nhiều phải tưới cây ít nhất mỗi ngày một lần. - Công việc tháng mười một và tháng mười hai (giai đoạn hoàn chỉnh): Chăm sóc tốt trong giai đoạn nầy quyết định cho chất lượng hoa Tết. Ta biết trong lúc nầy nụ hoa sẳn sàng bung nụ khi có điều kiện nhưng để hoa trổ đạt chất lượng hơn như: hoa lâu tàn hơn, màu tươi hơn, lượng hoa mỗi nụ nhiều hơn và hoa thơm hơn thì phải gia công thêm nữa vì thế việc bón thúc là cần thiết. Từ cuối tháng mười hoặc chậm nhất là đầu tháng mười một phải bón thúc cho mai. Việc bón thúc không sử dụng phân hữu cơ mà phải dùng phân vô cơ mới có tác dụng tốt. Để làm tăng chất lượng hoa ta bón cho mai phân lân và kali. Phân lân có thể rãi trên mặt đất mỗi cây khỏang 200 g hoặc pha nước tưới vào gần gốc mai (phân không tan hoàn toàn trong nước), phân kali thì pha 1 muỗng caphê nhỏ với 5 lít nước tưới lên đất gần gốc mai, chỉ cần tưới 2 lần cách nhau một tuần. Có người còn dùng phân bón lá loại thúc ra hoa để phun xịt (xin tìm hiểu kỹ tác dụng của phân), có thể phun từ 2 đến 3 lần, mỗi lần cách nhau ít nhất 7 ngày. Đầu tháng 12 có thể bón thêm một ít phân Úc để giúp cây sau khi trỗ không mất sức nhiều và hoa ít rụng hơn. Cuối cùng phải “canh” để lảy lá, lá được lảy vào thời điểm nào phải do kinh nghiệm quyết định dựa vào diễn biến của thời tiết, phải dựa vào độ lớn nhỏ của chồi nụ, phải dưạ vào tán lá của cây …. Sau khi lảy lá không cần phải tưới nhiều nữa nhưng không được để mai bị khô gốc. Hàng ngày quan sát diển biến của mỗi cây nhất là sự phát triển của nụ hoa để điều chỉnh nước tưới hoặc dùng các biện pháp khác để điều chỉnh cho nụ bung vỏ lụa vào ngày đưa Ông Táo.
…………….. |
Cây cảnh > Các loại cây làm cây cảnh >