DỀN TRẮNG

Xylopia pierrei Hance, 1877

Họ: Na Annonaceae

Bộ: Na Annonales

Mô tả:

Cây gỗ cao tới 20 m. Lá hình thuôn hoặc hình mác, dài (3)6 - 8 (10)cm, rộng 1 - 3cm, nhẵn, gốc và đầu lá đều tù, cuống lá ngắn, dài 3 - 5mm. Hoa nhỏ, mọc đơn độc (đôi khi thành nhóm 2 chiếc), cuống hoa mảnh dài 7 - 8mm, mang 2 lá bắc ở gốc. Lá đài 3, hình bán nguyệt, mặt ngoài có lông. Cánh hoa 6, màu trắng, xếp thành 2 vòng, hình giải hơi rộng ở phía gốc, dài 6 - 8mm, rộng 2 - 3mm, có lông tơ.

Những chiếc của vòng trong nhỏ và ngắn hơn những chiếc vòng ngoài. Nhị nhiều, những chiếc vòng ngoài hình tam giác ngược, bất thụ (không có bao phấn), những chiếc vòng trong hữu thụ, có đỉnh hình đĩa hoặc hơi lồi. Lá noãn 3, dài cỡ 2mm, bầu có lông, vòi rõ, không có lông, núm nhụy hình sống chỉ. Noãn 6 - 8 xếp thành 2 hàng. Phân quả hình trứng dài 15 - 20mm, đường kính 8 - 10mm, không có lông, cuống phân quả rõ dài 6 - 8mm, vỏ quả dày. Hạt màu xám, xếp nghiêng so với cuống quả.

Sinh học:

Mùa hoa tháng 2 - 4, mùa quả chín tháng 6 - 8. Cây tái sinh bằng hạt rất tốt.

Nơi sống và sinh thái:

Mọc trong rừng thưa nơi sáng. Có khả năng tái sinh mạnh ở rừng thứ sinh.

Phân bố:

Việt Nam: Chủ yếu gặp ở các đảo (Phú Quốc, Thổ Chu) của tỉnh Kiên Giang, có mọc rải rác ở Bà Rịa - Vũng Tàu (núi Đinh) và Gia Lai (Kbang: Kon Hà Nừng).

Thế giới: Campuchia.

Giá trị:

Cây cho gỗ trung bình. Do khả năng tái sinh mạnh giền trắng có thể là loài cây tiên phong trong các rừng thứ sinh sau khai thác, đặc biệt trong các hệ sinh thái đảo.

Tình trạng:

Sẽ nguy cấp. Do vùng phâ bố không lớn, nơi sống lại là những khu rừng thưa đã và đang bị khai thác để đáp ứng nhu cầu sinh hoạt hàng ngày của dân địa phương, bản thân nó cũng là đối tượng bị chặt đốn để lấy gổ làm củi.Mức độ đe doạ: Bậc V

Đề nghị biện pháp bảo vệ:

Khai thác có mức độ, giữa lại cây to khỏe, làm nguồn gieo gống tự nhiên. Nên tổ chức ươm gieo lấy cây giống trồng rừng phục hồi các hệ sinh thái suy thoái ở đảo.

Tài liệu dẫn: Sách đỏ Việt Nam - trang 297.