ĐẠT PHƯỚC

Millingtonnia hortensis L. f. 1781

Họ: Đinh Bignoniaceae

Bộ: Hoa mõm sói Scrophulariales

Mô tả:

Cây gỗ nhỡ, rụng lá, cao 20 - 25 m. với thân dày, có các khía nứt dọc sâu, lá kép lông chim 2 - 3 lần, dài 0,6 - 1 m. Lá chét hình bầu dục trứng hay hình tim, dài 2 - 7cm, rộng 1,5 - 3,3cm, gốc tròn hay hình tim, đầu nhọn, gân chính có lông ở mặt dưới. Cụm hoa dài 15 - 40cm, lá chùm xim ở tận cùng, gồm nhiều hoa xếp thưa thớt, có lông. Hoa nở về ban đêm, thơm.

Đài nhỏ, hình chuông, dài 2 - 4mm, gần cụt hay có thùy rất ngắn, tồn tại dưới quả, cánh hoa màu trắng, mỏng, hợp thành sống ở dưới có hình trụ dài và hẹp, dài 6 - 8cm, rộng 0,2cm và có lông tuyến ở trong, ở trên loe ra đột ngột thành hình chuông, dài 1,1 - 1,5cm, rộng 0,8cm kết thúc bởi 5 thùy hình thuôn mác trong đó 2 thùy trên lại hợp đến hơn một nửa. Nhị 4, trong đó có 2 nhị dài và 2 nhị ngắn, hơi thò ra ngoài sống tràng. Bao phấn chỉ có một ô hữu thụ. Noãn xếp thành 4 dãy trên mỗi giá noãn. Quả dải hơi dẹt, dài 28 - 36cm, rộng 1,4 - 1,8cm. Hạt có cánh rất mỏng như màng, dài 1,4 - 3,5cm, rộng 1 - 1,5cm.

Sinh học:

Mùa hoa tháng 10 - 11, mùa quả chín tháng 1 - 3. Cây tái sinh bằng hạt.

Nơi sống và sinh thái:

Mọc rất rải rác dưới tán rừng rậm rụng lá ở ven sối ẩm, ở độ cao không quá 500 - 600 m.

Phân bố:

Việt Nam: Gia Lai (A Yun Pa: Pò Tó), Đắc Lắc, Lâm Đồng (Đơn Dương), Bình Thuận (Trai Cả), TP Hồ Chí Minh, An Giang (Châu Đốc: Thất Sơn).

Thế giới: Mianma, Thái Lan, Lào, Campuchia.

Giá trị:

Nguồn gen qúy, hiếm và độc đáo. Đại diện duy nhất của chi Millingtonia. Gỗ có thể dùng đóng đồ đạc. vỏ thân dùng chữa ghẻ.

Tình trạng:

Loài hiếm. Có thể bị đe dọa bị tuyệt chủng do chặt lấy gỗ và nhất là môi trường sống là rừng bị phá hủy. Mức độ đe doạ: Bậc R.

Đề nghị biện pháp bảo vệ:

Chọn một khu rừng có loài này mọc (ví dụ: A Yun Pa) để bảo vệ nguyên vẹn trong hệ sinh thái tự nhiên. Cần gấp rút đưa vào trồng trong vườn thực vật hay làm cây đường phố.

Tài liệu dẫn: Sách đỏ Việt Nam - trang 192.