ĐEN

Cleidiocarpon cavalieri (Levi.) Airy - Shaw.

Họ: Thầu dầu Euphorbiaceae

Bộ: Thầu dầu Euphorbiales

Mô tả:

Cây thường xanh, cao 15 - 30m, đường kính 40 - 100cm. Cành non, trục cụm hoa và quả ều phủ lông. Lá đơn, mọc cách, tập trung đầu cành. Phiến lá hình bầu dục đến hình mác thuôn, 2 đầu bóng. Gân bên 8 - 12 đôi. Đầu cuống lá phình to và có 2 tuyến đen nhỏ.

Cụm hoa chùy mọc đầu cành. Hoa đơn tính cùng gốc. Hoa đực ở phía trên, tương đối nhỏ, dày đặc và chín trước, cánh đài xẻ sâu 3 - 5 thùy, không có triền, nhị 3 - 5, rời, bao pấn 4 ô, ở giữa có nhụy thoái hóa hình cột, không lông. Hoa cái ở phía dưới, tương đối to, dễ rụng, cánh đài xếp lợp, không triền. Bầu hình bầu dục, 2 ô, có lông ngắn, thường 1 ô phát triển với một noãn lớn. Đầu xẻ thành 3 phần; quả hạch dài 3 - 4cm, vỏ ngoài mỏng, phủ dày lông nhung hình sao, màu vàng xám, có đài tồn tại, vỏ quả trong mềm, ròn, hạt hình cầu, màu nâu xám.

Thế giới: Trung Quốc và Bắc Mianma...

Việt Nam: cây mọc tự nhiên ở Sơn La, Lào Cai, Yên Bái, Vĩnh Phú, Hà Giang, Tuyên Quang và được trồng rất nâu đời.

Sinh thái:

Cây thích hợp ở các vùng nhiệt độ bình quân năm 19 - 240. Thường mọc ờ chân núi đất sâu dày, ẩn, thoát nước. Cây thuộc loài cây ưa sáng khả năng đâm chồi khỏe, tăng trưởng tương đối nhanh.

Hoa tháng 3 - 4. Quả tháng 8 - 9.

Công dụng:

Gỗ có dác lõi ít phâ biệt. Dác dày màu trắng vàng nhạt, lõi trắng xám, mịn trung bình, dễ bị mối mọt nên ít được sử dụng. Hạt cho nhiều dầu. Quả có thể ăn được hay ép dầu ăn thay mỡ.

Tài liệu dẫn: Cây gỗ kinh tế - Trần Hợp, Nguyễn Bội Quỳnh - trang 222.