GIÁC ĐẾ HOA TRẮNG

Goniothalamus albiflorus Ban

Họ: Na Annonaceae

Bộ: Na Annonales

Mô tả:

Cây gỗ nhỏ, cao 5 - 7m. Cành non không có lông. Lá hình bầu dục hay thuôn cỡ 15 - 20 x 5 - 8cm, cả hai mặt đều nhẵn, chóp lá từ gần tròn đến tù hoặc thành mũi ngắn, gốc lá hình nêm hay tù; gân bên 12 - 16 đôi, rõ ở mặt dưới, cong hình cung và vấn hợp, cách mép chừng 4 - 5mm, cuống lá dài 8 - 12mm, không có lông, hoa đơn độc ở nách lá hoặc trên cành già, ở nách lá đã rụng; cuống hoa dài 6 - 8mm (khi thành quả dài cỡ 10mm), gần như không có lông, ở gốc mang 4 - 5 lá bắc nhỏ (cỡ 2 x1mm) lá đài rất nhỏ (dài 2mm, rộng 5mm), hợp nhau tạo thành vành đĩa ở dưới tràng, nhẵn nhưng ở mép hơi có lông mềm.

Cánh hoa khi tươi màu trắng; những chiếc ngoài hình trứng rộng tù đầu, cỡ 13 - 15 x 10 - 11mm, mặt ngoài hơi có lông những chiếc trong hình thon cỡ 7 x 4mm, dính nhau ở nửa trên tạo thành mũ chụp lên trên nhụy và nhị. Nhị nhiều, dài 1,5mm, không có chỉ nhị; mào trung đới hình đĩa, rộng hơn bao phấn. Lá noãn nhiều (trên 10), dài 5mm; bầu dài bằng nhụy, hơi có lông ở gốc; vòi (dài thành gấp đôi bầu), hình kim khâu dày, có lông suốt chiều dài; núm nhụy hơi loe rộng và sẽ thành hai thùy, không có lông. Noãn 1, đính gốc. Phân quả khi tươi màu đỏ nâu) không có lông, hình cứng, dài 1cm, đường kính 6 - 7mm, ở trên cuống ngắn 4 - 5mm; vỏ quả rất mỏng dính với hạt. hạt có lông thô.

Sinh học và sinh thái:

Cây ra hoa tháng 3 - 5, mang quả tháng 4 - 8. Mọc rải rác dưới tán rừng.

Phân bố:

Mới gặp ở Trung bộ Việt Nam - Thừa Thiên - Huế (Phú Lộc, Nam Đông: Vũng Tròn, Khe Ao; Lộc Trì, Hương Lộc, Hương Phú, Hương Giang), Kontum (Đác Giây, Đác Môn), Lâm Đồng (Bi Đúp).

Tài liệu dẫn: Thực vật chí Việt Nam - Nguyễn Tiến Bân - tập 1 - trang 248,