NGHIẾN GIẢ HẠT CÓ LÔNG

Hainania trichosperma Merr

Pentace eberhardtii Gagnep, 1943

Họ: Đay Tiliaceae

Bộ: Bông Malvales

Mô tả:

Cây gỗ nhỏ, thường xanh, cao 10 - 12 m, đường kính 0,3 - 0,4 m. Cành nhỏ và trục cụm hoa lúc đầu phủ lông hình sao ngắn, sau trở nên gần nhẵn. Lá mọc cách, phiến hình tim, dài 8 - 15cm, rộng 5 - 11cm, đầu thót nhọn, mỏng, phủ lông hình sao ở mặt dưới, gân gốc 5 - 7 và 3 - 4 đôi gân bậc hai khác, cuống lá dài 3 - 6, phủ lông hình sao.

Cụm hoa mọc ở tận cùng, dài đến 20cm, chia nhánh nhiều và kết thúc bởi các các xim đơn vị có 3 hoa. Lá đài 5, dài 6mm, phủ lông hình sao ở mặt ngoài. Cánh hoa 5, dài 8mm, hình tam giác ngược, gần cụt ở đầu. Nhị lép 5, mọc đối diện với lá đài, dài 2mm. Nhị 18 - 20, chỉ nhị dài 9mm, nhẵn. Bầu hình cầu, dài 2mm, phủ đầy lông hình sao, gồm 5 ô, mỗi ô có 4 noãn, vòi hình dùi, dài 4,5mm, phủ lông ở nửa dưới. Quả hình nón hẹp ngược, dài 2 - 2,5cm, phủ đầy lông nhung ngắn, tự mở thành 5 mảnh. Hạt phủ đầy lông dài màu vàng nâu.

Sinh học:

Mùa hoa tháng 5 - 9, mùa quả chín tháng 9 - 12.

Nơi sống và sinh thái:

Mọc rất rải rác dưới tán rừng mưa nhiệt đới thường xanh mưa mùa ẩm, ở chân núi đá vôi, có độ cao thường không quá 300 - 400 m, nơi có khá nhiều ánh sáng.

Phân bố:

Việt Nam: mới chỉ gặp ở hai điểm thuộc tỉnh Lạng Sơn (Chi lăng: Vạn Linh Và Đồng Mỏ).

Thế giới: Trung Quốc (Quảng Tây, Quảng Đông).

Giá trị:

Nguồn gen qúy, hiếm và độc đáo. Loài duy nhất của chi Hainania. Gỗ dùng đóng đồ dùng gia đình.

Tình trạng:

Loài hiếm. Vốn phân bố hẹp, lại bị đe dọa tuyệt chủng do chặt cây lấy gỗ và làm củi.Mức độ đe doạ: Bậc R.

Đề nghị biện pháp bảo vệ:

Bảo vệ nguyên vẹn trong hệ sinh thái tự nhiên là rừng trên núi đá vôi ở Vạn Linh cùng một số loài bị đe dọa khác ví dụ như Hoàng Đàn (Cupressus torulosa). Nghiên cứu đưa trồng trong một số vườn thực vật.

 

Tài liệu dẫn: Sách đỏ Việt Nam - trang 146.