TAM THẤT

Panax pseudoginseng Wall, 1829

P. shinseng Nees var nepalensis Nees, 1833

Aralia pseudoginseng Benth. ex C. B. Clarke, 1879

Họ: Ngũ gia bì Araliaceae

Bộ: Hoa tán Apiales

Mô tả cây tam thất:

Tam thất là cây cỏ sống nhiều năm, có củ ngắn mập, một thân khí sinh cao đến 50cm, mang 3 - 6, lá kép chân vịt có 6 - 8 lá chét; cuống lá dài 5 - 15cm. Lá chét hình bầu dục hay hình mác, dài 5 - 15cm, rộng 1 - 5cm, mép lá răng cưa. Cụm hoa tán đơn, mọc ở tận cùng, đôi khi có 1 - 5 tán phụ nhỏ. Hoa có 5 cánh; 5 nhị, bầu 2 - 3 ô, vòi 2 - 3 rời. Quả hình cầu, đường kính 6 - 7mm, khi chín màu đỏ, có chấm đen ở đỉnh và có 2 - 3 hạt.

Sinh học cây tam thất:

Mùa cây tam thất ra hoa tháng 6, mùa quả chín tháng 9. Cây tái sinh bằng hạt. Hạt sau khi thu về phải gieo ngay vì rất khó bảo quản.

Nơi sống và sinh thái cây tam thất:

Cây tam thất mọc rất rải rác dưới tán rừng rậm nhiệt đới thường xanh mưa mùa ẩm, ở độ cao trên dưới 1500 m. ưa ẩm và ưa sáng, ít chịu gió.

Phân bố cây tam thất:

Cây tam thất ở Việt Nam: Lào Cai (Sapa). Trồng ở vùng núi cao trung bình tại Lào Cai, Hà Giang, Cao Bằng.

Cây tam thất trên thế giới: Trung Quốc.

Giá trị cây tam thất:

Tam thấy là cây thuốc qúy, được ưa chuộng. Củ làm thuốc bổ máu, tăng lượng hồng cầu, tăng sức lực và tuổi thọ. Thuốc cầm máu, chữa thổ huyết và nhiều bệnh khác.

Tình trạng cây tam thất:

Cây tam thất đang ở tình trạng nguy cấp. Các quần chủng tự nhiên của loài vốn hiếm, lại bị săn tìm ráo riết để làm cây thuốc nên có thể đang hoặc đã bị tuyệt chủng. Mức độ đe dọa: Bậc E.

Đề nghị biện pháp bảo vệ cây tam thất:

Gấp rút tìm lại loài trong tự nhiên để bảo vệ nguyên vẹn hay thu thập gống mở rộng diện thích trồng cây tam thất ở những vùng sinh thái thích hợp.

 

Tài liệu dẫn: Sách đỏ Việt Nam - trang 205.