Chuối rẻ quạt, loài cây cảnh có dáng độc đáo

Chuối rẻ quạt có nguồn gốc ở châu Phi, là một loài cây cảnh đặc hữu của quốc đảo Madagascar . Chính vì thế, nó có tên khoa học là Ravenala madagascariensis. Cây có dạng thân gỗ hình trụ tròn, mang ở đỉnh thân những lá như lá chuối, nhưng có phần đỉnh lá hơi nhọn, dạng như cái chầm bơi xuồng. Mỗi lá có cuống lớn, gắn vào thân nhờ một bẹ lá hình xuồng, mọc thành 2 hàng tạo thành một mặt phẳng, trông tựa chiếc quạt xếp, nên từ khi được nhập vào Việt Nam, người Việt chúng ta đã đặt tên là chuối rẽ quạt. Cũng có một thời nhiều nhà khoa học trên thế giới xếp nó vào họ Chuối – Musaceae, nhưng sau này thấy cấu tạo hoa của nó gần hoa thiên điểu hơn nên đã xếp vào họ Thiên điểu – Strelitziaceae.

Người Pháp và người Anh gọi nó là cây gỗ của người lữ hành (Arbre Des Voyageurs, Traveller’s Tree) hay cây cọ của người lữ hành (Traveller’s Palm). Có lẽ bắt nguồn từ đó, khi có mặt ở Trung Quốc, nó đã mang tên lữ nhân tiêu (chuối của người lữ hành). Sở dĩ người Tây phương gọi tên cho nó như vậy là do những bẹ lá của nó ôm thân tạo ra những không gian giữ nước mưa, là nguồn cung cấp nước uống trong những trường hợp những người lữ hành thiếu nước khẩn cấp. Ngày trước, trường hợp này thường xảy ra trên những đảo nhỏ xa bờ trên đại dương.

Do có hình dạng độc đáo, kiểu lá và cách xếp lá trên đỉnh thân đặc trưng, nên ngày nay, cây được trồng làm cảnh rộng rãi khắp các vùng nhiệt đới và á nhiệt đới. Cây cần che bóng nhẹ lúc còn nhỏ, nhưng lúc trưởng thành thì thích được chiếu sáng toàn phần. Những vùng đất màu mỡ, đặc biệt có nguồn đạm cao rất thích hợp cho cây trong thời kỳ sinh trưởng. Với điều kiện đó, cây mọc tốt, ra lá khỏe, khi trưởng thành có thể đạt chiều cao 7 – 8 m. Cây thích ẩm và cần đủ ẩm để phát triển, nhưng không chịu được úng ngập, những nơi úng ngập lâu sẽ làm cho cây sinh trưởng kém, lụi tàn và chết dần.

Ở Việt Nam , từ lâu cây được nhập trồng nhiều nơi, được xem là một đối tượng tôn tạo cảnh quan có giá trị trong hệ thống cây xanh đô thị. Đến những thành phố lớn, chúng ta dễ dàng bắt gặp nó ở các tiền sảnh, sân vườn biệt thự, các công viên, khuôn viên công sở.

Có nhiều loại khác nhau gần giống chi chuối rẻ quạt như chuối trắng (Strelitzia nicolai) thiên đường điểu (S. reginae), chuối kim điểu (Heliconia canbaea), chuối rủ hồng. (H.platystachy), chuối vàng (H.wagnerriana). Chúng đều có giá trị làm cây cảnh.

Chuối rẻ quạt ưa ẩm đủ ánh sáng, sinh trưởng ở nhiệt độ 23 – 32 độ C.

Cây chuối rẻ quạt được nhân giống bằng tách cây hoặc gieo hạt. Mùa xuân có thể gieo hạt tạo ra hàng loạt giống. Sau khi cây con mọc có thể trồng vào chậu, tăng cường bón phân. Khi cây lớn, từ gốc sẽ mọc nhiều cây con, đào lên tách cây để trồng. Đất trồng cây chuối rẻ quạt cần phải tơi xốp, giàu dinh dưỡng, thoát nước. Mùa xuân hàng năm khi cấy cây con cần cấy vào bầu sau đó mới trồng. Cây chuối rẻ quạt yêu cầu đủ ánh sáng, mỗi ngày cần 3 - 4 giờ có ánh sáng trực xạ. Nếu thiếu ánh sáng cây sẽ không ra hoa. Nhiệt độ nếu thấp hơn 15 độ C, cần đưa vào nhà nuôi. Trong cùng một địa điểm trồng mấy cây, cần điều chỉnh các cây theo cùng 1 hướng. Lá thường bị gió làm rách nên trồng nơi kín gió. Khi trồng nên bón phân lót, 1- 2 tháng bón thúc 1 lần. Sau khi có cây con cần cắt bỏ lá già xúc tiến cây sinh trưởng chiều cao. Thỉnh thoảng gặp rệp sáp gây hại cần phun thuốc Rogor 0,1%. Chuối rẻ quạt trồng chậu có thể dùng trang trí hội trường, cây lớn trồng làm cảnh ở công viên, đình chùa...

Chuối hoa, chuối rẻ quạt, chuối tràng pháo,  chuối huệ đỏ nằm trong họ các loại chuối cảnh

……………..
Xem thêm các loại cây lá màu khác tại: cây lá màu
Xem thêm các loại cây bóng mát thân gỗ khác tại: cây bóng mát