Trúc đào, loài cây cảnh đẹp mà độc  Trúc đào có quả dạng quả nang, hẹp và dài, khi chín tự khai để phóng thích các hạt nhỏ đầy lông tơ. Trong môi trường tự nhiên, bằng những lông tơ này, hạt trúc đào phát tán nhờ gió, gieo vãi khắp nơi, cây trúc đào tái sinh mở rộng cư trường dễ dàng. Trúc đào có tên khoa học là Nerium oleander, thuộc họ Trúc đào – Apocynaceae, có nguồn gốc ở Morocco và Bồ Đào Nha, dần dần lan rộng tới vùng Địa Trung Hải và miền Nam châu Á. Do có hoa lớn (đường kính 2,5-5 cm), mọc thành cụm ở đầu cành, ra hoa nhiều tháng trong năm, nên được xem là một loài cây cảnh đẹp, thường được trồng ở sân vườn, công viên để trang trí không gian. Có nhiều giống trúc đào, khác nhau ở màu hoa và cấu trúc hoa: hồng, trắng, vàng; dạng hoa kép (tràng hoa nhiều cánh) hay hoa đơn (tràng hoa chỉ 5 cánh). Ở Việt Nam , giống cho hoa màu hồng được gặp phổ biến hơn cả, tiếp đến là giống cho hoa màu trắng, giống màu vàng rất hiếm gặp. Hiện nay, trúc đào được trồng khắp nơi, từ các công viên, khuôn viên công sở, trường học đến sân vườn tư thất. Cây có thể trồng đất hay trồng chậu, chịu được nhiều loại đất và chịu khô, rất thuận lợi cho việc thiết kế trang trí ngoại thất. Điều đáng quan tâm là toàn thân trúc đào đều có chứa nhiều chất độc với độc tính cao, có thể gây ảnh hưởng bất lợi cho sức khỏe con người. Vỏ cây, lá, hoa và nhựa cây đều có chứa các độc chất. Ngoài hợp chất thuộc nhóm glycosid trợ tim như oleandrin, neriin, nhưng khi sử dụng liều cao sẽ gây ngộ độc, quá ngưỡng sẽ gây tử vong, toàn thân cây trúc đào còn chứa chất rosagenin, có tác động như strychnin, nhiều tài liệu đã cho rằng trẻ em chỉ cần nhai 1 lá trúc đào là đủ gây nguy hiểm cho tính mạng. Năm 2002, ở Mỹ đã có đến 847 trường hợp ngộ độc liên quan đến trúc đào. Khi ngộ độc trúc đào, triệu chứng thể hiện thường là buồn nôn, nôn mửa, đau bụng, tiêu chảy ra máu, hỗn loạn nhịp tim,trụy tim, tụt huyết áp… Từ đó dẫn đến rối loạn thần kinh trung ương, thiếu oxy não, hôn mê rồi dẫn đến tử vong. Nhựa trúc đào vấy lên da sẽ gây rát da, viêm da; vào mắt sẽ gây rát mắt, đỏ mắt cấp. Khói từ cây trúc đào bị đốt cũng gây ngộ độc mạnh nếu hít phải. Đã có chuyện hàng loạt lính Pháp tử vong tại Hi Lạp do dùng củi trúc đào để nấu thức ăn. Hoa và lá trúc đào rơi vào những nơi nước tù, ngâm lâu ngày sẽ gây ngộ độc cho người và động vật uống nước đó. Như vậy, đằng sau vẻ đẹp hấp dẫn, cây trúc đào là một cái bẫy sinh học rình rập những ai vô tình hay cố ý ăn phải các bộ phận của nó. Người làm vườn, công nhân chăm sóc công viên cũng cần lưu ý, đừng để vấy nhựa vào da, vào mắt, cũng đừng đốt các cành lá khô ở nơi có người qua lại, nếu buộc phải đốt để vệ sinh vườn tược, công viên thì cần mang khẩu trang. Tốt nhất là chôn vùi vào những nơi xa nguồn nước sinh hoạt. Để đảm bảo tính an toàn, không nên trồng trúc đào gần bể chứa nước uống, giếng nước sinh hoạt, ao cá, hồ tôm… càng không nên trồng ở khuôn viên sân, vườn trường học, nhất là trường mầm non, tiểu học… nơi các cháu rất ngây thơ, không lường được nguy cơ nhiễm độc, có thể vô tư đùa giỡn với cành lá hoặc ngậm cả hoa vào miệng gây tai nạn bất kỳ lúc nào.
Cách trồng cây trúc đào: Trồng Trúc đào bằng cành. Cắt cành bánh tẻ thành từng đoạn dài 15 – 20cm, cắm nghiêng, tưới nước để giữ độ ẩm, trong vòng 15 – 30 ngày là cây mọc. Bộ phận dùng, chế biến của cây trúc đào: Dùng lá cây trúc đào để chiết xuất chất Neriolin. Thành phần hóa học cây trúc đào: Trong các bộ phận của cây đều chứa chất nhựa màu kem, vàng vàng rồi hóa lục. Trong lá Trúc đào người ta nghiên cứu thấy có cardenolid, oleandrin, oleasids A…F, neriolin. Trong lá còn chứa nhựa, tanin, một loại parafin, vitamin C, tinh dầu. Công dụng, chủ trị cây trúc đào: Chiết xuất nguyên liệu chế Neriolin làm thuốc chữa suy tim. Chú ý: Cấm dùng Trúc đào làm thang thuốc sắc hoặc ngâm rượu thuốc. Triệu chứng ngộ độc: Đây là tình trạng ngộ độc Glocozide tim. Bệnh nhân có thể nôn dữ dội, sau đó mệt lả, không buồn nôn. Nhức đầu, chóng mặt, đau bụng. Mạch chậm dần, rối loạn nhịp tim, nặng hơn có thể trụy tim mạch, tụt huyết áp, hôn mê. Giải độc và điều trị: Loại bỏ chất độc ra khỏi cơ thể bằng cách gây nôn, rửa dạ dày. Ủ ấm, theo dõi mạch, huyết áp thường xuyên. Nhanh chóng chuyển cấp cứu tuyến sau, nhịp tim quá chậm (dưới 50 lần/ phút) có thể tiêm dưới da Atropin liều 0,5 – 1,0 mg (2- 4 ống loại 1/4mg). Và có thể tiêm nhắc lại lần 2 sau 2 giờ (liều dùng 1/4mg). …………….. |
|
|