Kỹ thuật cắt tỉa cành cây bóng mát thực hiện chủ yếu bằng cơ giới 1.1 Giải thích từ ngữ - Cây bóng mát mới trồng: Cây sau khi trồng 90 ngày đến 2 năm. - Cây bóng mát loại 1: Cây cao <= 8m, đường kính gốc dưới 20cm - Cây bóng mát loại 2: Cây cao <= 12m, đường kính gốc từ 20 cm đến 50cm. - Cây bóng mát loại 3: Cây cao > 12m hoặc đường kính gốc > 50cm. - Đường kính cây được đo trên thân cây tại vị trí 1m so với mặt đất. - Chiều cao vút ngọn: Chiều cao được tính từ vị trí gốc cây (sát mặt đất) đến đỉnh sinh trưởng của cây. - Chiều cao dưới cành: Chiều cao được tính từ vị trí gốc cây (sát mặt đất) đến vị trí điểm phân cành lớn đầu tiên của thân cây. 1.2. Mục đích, yêu cầu 1.2.1. Mục đích - Định hướng cho cây phát triển cân đối, khỏe mạnh, có hình dáng, kích thước, cấu trúc cành lá phù hợp với đặc điểm không gian, đáp ứng yêu cầu cảnh quan cây xanh đường phố, công viên, các địa điểm công cộng. - Hạn chế cây đổ, cong, nghiêng, cành gẫy đảm bảo an toàn đối với con người, công trình, phương tiện sinh hoạt của cộng đồng cư dân đô thị. 1.2.2. Yêu cầu a) Về kỹ thuật và mỹ thuật - Định hướng cho cây phát triển tán cân đối, khỏe mạnh, có hình dáng, kích thước, cấu trúc cành lá phù hợp với yêu cầu thẩm mỹ, đặc điểm không gian, cảnh quan đường phố đồng thời hạn chế thấp nhất cây đổ, cành gẫy đảm bảo an toàn cho người và tải sản của nhân dân. - Để phù hợp với đặc điểm sinh trưởng của từng loài cây (cây thường xanh, cây rụng lá), giai đoạn sinh trưởng của từng loài (cây non, cây trưởng thành, cây già cỗi), thực hiện cắt tỉa với các yêu cầu sau: Cắt tỉa cây đảm bảo an toàn: Tán cây nhẹ, cân đối, cành khô, cành yếu đã được cắt bỏ; tán, cành cây không ảnh hưởng đến các công trình đô thị, hạn chế thấp nhất cây đổ, cành gẫy bất thường gây nguy hiểm đến người tham gia giao thông, cư dân sinh sống xung quanh và làm hư hại tài sản của nhân dân. Cắt tỉa cây đảm bảo sinh trưởng, phát triển: Các cành già cỗi cũng như các cành nhỏ mọc bên trong vòm tán cần được cắt tỉa nhằm giảm sự tiêu hao dinh dưỡng không cần thiết giúp cây tập trung nuôi các cành tán chính hiệu quả hơn; gỡ các loại cây ký sinh để cây có sức sống tốt và tăng tuổi thọ cho cây. Cắt tỉa cây đảm bảo thẩm mỹ: Việc cắt tỉa cây đảm bảo sự hài hòa về tỷ lệ chiều cao vút ngọn, chiều cao dưới cành, đường kính tán, hình thái tán làm cho hệ thống cây xanh có sự tương đồng nhau về hình dáng cây, phù hợp với đặc điểm không gian, cảnh quan của tuyến đường. b) Về triển khai thực hiện - Đơn vị thực hiện phải có năng lực về trang thiết bị, chuyên môn, kinh nghiệm trong lĩnh vực cắt tỉa cây bóng mát đô thị; cán bộ, công nhân phải được tập huấn, bồi dưỡng kiến thức về kỹ thuật cắt tỉa và an toàn lao động. - Quá trình thực hiện cắt tỉa cành trên cao được thực hiện chủ yếu bằng cơ giới (xe nâng, xe cẩu, cưa máy...) đảm bảo an toàn lao động. 1.3. Nội dung quy trình cắt tỉa 1.3.1. Cắt tỉa vén tán, nâng cao vòm lá, cắt cành khô, gỡ phụ sinh: - Chu kỳ cắt tỉa: 2 lần/năm (cắt tỉa lần 2 theo thực tế tại hiện trường nhưng không quá 30% khối lượng cành cắt so với lần 1) - Cắt tỉa làm thưa: Loại bỏ bớt tán lá nhằm giảm sự cản trở của gió xuyên qua trong mùa mưa bão đồng thời cắt các cành tán phát triển chồng chéo nhau giúp cây tập trung nuôi dưỡng các cành chính tạo tán của cây. Việc cắt tỉa này phải được xác định kỹ các cành nên cắt, các cành bớt lại và cắt định hướng tán phát triển theo yêu cầu. Đồng thời cắt các cành khô, chết dễ gẫy để không gây nguy hiểm cho người và tài sản, gỡ bỏ các loại cây sống ký sinh trên cây chủ (dây tơ hồng, tầm gửi, đa, đề, sanh, si...) để tăng tuổi thọ của cây và hạn chế lây lan sang cây khác. - Cắt tỉa nâng cao vòm lá: Loại bỏ những cành lá thấp cản trở tầm nhìn cho người tham gia giao thông trên các đường, đèn tín hiệu và biển báo giao thông hoặc ảnh hưởng đến hoạt động của các hệ thống điện hạ thế, chiếu sáng. - Nguyên tắc: +) Xác định các cành cần cắt tỉa từ phía dưới lên trên. +) Cắt tỉa các cành cành dăm, cành mọc xiên trong tán, cành yếu nhưng không cắt tỉa quá 25% tán cây trong cùng một lúc. +) Cắt tỉa các cành xòa thấp tán để nâng cao tán cây ở độ cao khoảng 1/3 chiều cao vút ngọn của cây hoặc >= 3,5m tùy theo đặc điểm của cây. +) Cắt tỉa xong phải đảm bảo chiều cao tĩnh không của xe đi qua.1.3.2. Cắt tỉa làm thưa tán, thấp tán, hạ độ cao - Chu kỳ cắt tỉa: 2 năm/1 lần - Cắt tỉa làm thấp đỉnh ngọn cây do các cành mọc vươn phát triển quá cao, mất cân đối hoặc ảnh hưởng các công trình trên không; cắt tỉa ngọn cây để hạ thấp trọng tâm tạo độ vững chắc hơn trong gió bão. - Nguyên tắc: + Xác định các cành cần cắt trên đỉnh cây (quan sát, xác định theo hướng từ trên cao xuống thấp); + Loại bỏ bớt các cành trên ngọn cây nhưng vẫn phải đảm bảo kiểu tán đặc thù của cây; + Nếu cần phải cắt bớt ½ tán lá của một cành nào đó có thể loại bỏ cả cành. 1.3.3. Tổ chức thực hiện cắt tỉa a. Công tác phối hợp - Lập kế hoạch, tiến độ, thời gian thực hiện gửi Chủ đầu tư, Đơn vị giám sát, Đơn vị tư vấn thiết kế và các cơ quan, đơn vị liên quan để phối hợp giám sát, kiểm tra, nghiệm thu, thanh quyết toán theo quy định. - Thông báo cho chính quyền địa phương để phổ biến cho nhân dân hoặc cơ quan ở gần khu vực cắt tỉa cây và các đơn vị liên quan: ngày giờ tiến hành, nội dung công việc. - Phối hợp với Sở Giao thông vận tải, Công an giao thông (nếu cần) để phân luồng giao thông chống ách tắc cục bộ, đảm bảo an toàn cho người, phương tiện tham gia giao thông. - Liên hệ với công ty Điện lực để thống nhất lịch cắt điện (nếu cần) trong thời gian cắt tỉa cây. b. Công tác an toàn lao động và tập kết ôtô, thiết bị: - Chuẩn bị đầy đủ: Dụng cụ an toàn dưới mặt đất: dây an toàn, biển báo, băng đỏ, cờ, còi; dụng cụ cắt, pha, dọn cành: cưa máy, cưa tay, dụng cụ kiểm tra điện (bút thử điện, kìm điện); dây thừng để treo, kéo cành (dây treo Φ ≥ 3cm, dây kéo Φ ≥ 2cm). - Công nhân trực tiếp phải đảm bảo đầy đủ bảo hộ lao động: quần áo, giầy, mũ, găng tay, kính. - Di chuyển, tập kết máy móc thiết bị, ô tô đến địa điểm thi công; - Kiểm tra an toàn vận hành máy móc, thiết bị trước khi thi công: xe nâng các loại (12m, 18m, 24m, 26m, 32m...), xe ô tô vận tải các loại phục vụ thu hồi gỗ, củi, cành lá, xe cẩu tự hành các loại (5 tấn, 10 tấn, 15 tấn...), cưa máy. c. Tiến hành cắt tỉa Bước 1: Giải phóng mặt bằng - Di dời phương tiện, tài sản; hướng dẫn người dân ra khỏi phạm vi khu vực cắt tỉa cành, đặt biển báo thi công, căng dây, rào chắn để giới hạn khu vực thi công. - Có phương án bảo vệ các công trình, tài sản của nhân dân xung quanh khu vực thi công nếu không thể di dời ra khỏi phạm vi thi công. Bước 2: Bảo vệ cảnh giới và hướng dẫn giao thông Hai đầu đường hoặc khu vực cắt cành cây có biển báo thi công, dây chắn đường và cử 02 người công nhân để bảo vệ cảnh giới bằng cờ, còi để sẵn sàng báo hiệu xử lý kịp thời các tình huống xảy ra trong quá trình cắt tỉa cây đồng thời hướng dẫn, phân luồng giao thông. Bước 3: Tiến hành cắt tỉa cành * Đối với trường hợp cắt tỉa cây bóng mát loại 1: Cắt tẩy chồi, một số cành nhỏ xòa thấp cản trở giao thông, cành mọc xiên trong tán. *Đối với trường hợp cắt tỉa cây bóng mát loại 2 và loại 3: Cắt tỉa làm thưa, nâng cao vòm lá, khống chế chiều cao định hướng phát triển tán cây. - 01 tổ thi công cắt tỉa cây gồm: 1 tổ trưởng, 1 tổ phó và các công nhân (thao tác các công việc trên thùng xe nâng, cảnh giới giao thông và pha dọn cành lá dưới đất). - Người chỉ huy (tổ trưởng) có trách nhiệm phân công cụ thể cho từng người công nhân để tạo sự thống nhất khi thực hiện cắt sửa cây. Tổ phó (an toàn viên) kiểm tra an toàn về dụng cụ và cảnh giới trước khi tiến hành công việc. Nếu đáp ứng đủ điều kiện an toàn báo cáo tổ trưởng để triển khai công việc. - Sau khi xác định được vị trí cành cây cần cắt tỉa, sử dụng xe nâng để đưa người cùng dụng cụ đến vị trí thực hiện. Công tác cắt tỉa cành trên cây: * Đối với trường hợp cắt tỉa cây bóng mát loại 1: 01 công nhân điều chỉnh thùng nâng vào sát cành cắt, 01 công nhân sử dụng cưa máy để cắt cành và 01 người giữ cành sau khi được cắt rời. Người giữ sẽ cành thả cành xuống đất vào vị trí an toàn. Tiếp tục thực hiện cắt tỉa các cành còn lại để làm thưa và nâng cao vòm lá của cây cho đến khi hoàn thành. * Đối với trường hợp cắt tỉa cây bóng mát loại 2 và loại 3: - Sử dụng dây thừng để treo, cắt và hạ cành có đường kính lớn: 01 người trên xe nâng dùng dây nhỏ thả xuống đất để buộc đầu dây treo và dây kéo cành cây (một cành cắt tỉa có thể pha cắt 1, 2 hoặc 3 nhát tùy theo chiều dài của cành phải cắt). - Tùy theo mặt bằng dưới đất và độ dầy lá, sức nặng của cành cắt để xác định vị trí buộc dây treo vào giữa hay đoạn gần vết cắt. - Dây treo được vắt qua chạc cây chắc chắn rồi mới buộc vào cành cây cần cắt. - Đầu buộc vào cành cây theo nút neo thuyền hay quấn chắc 2-3 vòng rồi buộc theo nút thòng lọng hay nút bẹt. - Dây sau khi được buộc phần dây còn lại được quấn quanh cây và đầu ở gốc cây có 2-3 người giữ ghì chặt (người giữ dây). Tư thế đứng và vị trí ẩn nấp của người giữ dây theo sự chỉ huy của tổ trưởng để đảm bảo tuyệt đối an toàn. Thường người giữ dây đứng nép sát vào gốc cây phía đối diện với cành cắt và điểm rơi của cành, mắt luôn theo dõi người cắt và cành cắt để né tránh quanh gốc cây. - Người trên xe nâng chọn điểm tại cành cây để buộc dây kéo và lái cành sau khi cắt để hạ cành xuống vị trí an toàn dưới mặt đất. - Sau khi buộc dây vào cành, người trên cây kiểm tra lại nút buộc và người dưới đất kiểm tra lại dây giữ và người giữ dây, tổ trưởng kiểm tra lại các thao tác trên theo đúng kỹ thuật thấy an toàn thì cho thực hiện cắt cành. Nếu muốn lái cành cây sang bên phải thì dùng cưa cắt miệng từ bên trái sang và ngược lại. Cắt gần đứt hết cành còn 1cm - 2cm thì dùng dây kéo cành gẫy theo hướng đã định được treo trên không. Người giữ dây ở gốc cây theo lệnh người chỉ huy xông dần dây cho tới khi cành xuống tới đất ở vị trí đã được xác định. - Nhóm kéo cành ở dưới đất phải thực hiện đứng cùng một bên, dây phía trước, mặt nhìn về hướng quay của cành cắt. Kéo cùng một lượt theo hiệu lệnh của người chỉ huy để đưa vào vào vị trí an toàn ở dưới đất. - Trong trường hợp sử dụng xe cẩu để treo, cắt và hạ cành cây +) 01 người trên xe nâng treo dây cáp vào cành cây và móc câu để gìm giữ cành cây cần cắt tỉa. +) Kỹ thuật cắt cành được thực hiện giống trường hợp sử dụng dây thừng để treo, cắt và hạ cành cây. +) Cành sau khi cắt được xe cẩu hạ xuống vị trí an toàn dưới mặt đất. Bước 4: Pha, dọn cành cắt dưới mặt đất Khi pha dọn cành dưới đất, người công nhân lưu ý những cành cây có thể còn vướng mắc trên cây rơi xuống. Sau đó dùng cưa máy để cưa cành và nhanh chóng dọn dẹp vào vị trí tập kết trên vỉa hè hoặc bốc xếp lên ô tô để đảm bảo giao thông và tránh ùn tắc cục bộ. Người công nhân phân loại gỗ, củi, lá để thuận lợi trong việc thu dọn, vệ sinh trả lại mặt bằng sau khi thi công. Bước 5: Thực hiện bôi keo liền sẹo hoặc sơn vào vị trí vết cắt đối với cành sát thân chính (cành cấp 1) và tiếp tục cắt tỉa với các cành còn lại đến khi hoàn chỉnh công việc cắt sửa cho một cây. Tiếp tục lặp lại các bước trên đối với cây tiếp theo cho đến hết tuyến phố thi công hoặc hết ca làm việc. Nếu cần có sự thay đổi (khách quan hoặc chủ quan) phải thông báo ngay đến các cơ quan, đơn vị có liên quan để phối hợp điều chỉnh cho phù hợp. Thu dọn cành lá, gỗ, củi vận chuyển tập kết về nơi quy định, thực hiện vệ sinh mặt bằng trên toàn tuyến.
Bước 6: Thông báo đến đơn vị quản lý để cấp điện trở lại (nếu có) và dỡ bỏ biển cảnh giới, rào chắn tại khu vực cắt tỉa cây để cho mọi hoạt động của người dân trở lại bình thường. Lấy xác nhận của chính quyền địa phương hoặc chủ đầu tư sau khi thực hiện xong công tác cắt tỉa trên tuyến phố. |
Bảo dưỡng cảnh quan >